Buod ng Biag ni Lam-ang

Sina Don Juan at Namongan ay mag-asawa na taga- Nalbuan. Sa kanyang paglilihi,nakagiliwang kainin ni Namongan ang mga hilaw na sampalok,pias (kamias), at daligan (balimbing),gayundin ang mga hinog na bayabas,dalanghita at buko o murang niyog.Gustons-gusto rin niya ang talaba,hipon,mga pagkain-kabibe,at mga damong �dagat.
Sa ikapitong buwan ng kanyang pagbubuntis,humiling si Namongan sa kanyang asawa ng balitang,isang uri ng papag na mataas ang dakong ulunan.Sa pamamagitan ng kidlat at kulog,naputol ni Don Juan ang mga kailangan kawayan sa paggawa ng balitang.Upang hindi na mahirapan sa pagbubuhat,inutusan niya ang mga kawayang magpauna na sa kanyang patungo sa kanilang looban.
May iba pang inihanda si Don Juan ng panggatong,tapayan,kalan,palayok,at panggamot ng mga dahon-lahat ay kailangan sa panganganak ni Namongan.Pagkaraan ng paghahanda,Humayo na so Don Juan upang makipaglaban sa mga kaaway na igorot,Ngunit hindi na siya nakita mula noon.
Nang isinilang si Lam-ang,sa tulong ng matandang maninisid na si marcos,marunong na agad siya magsalita.Siya ang pumili ng kanyang pangalan at ang kanyang ninong sa binyag.ang matandang si gibuan .Nagusisa rin si Lam-ang kung siya ay lehitimong anak o bastador.
Nang mabatid ang patungo ng ama sa bundok,naisip niya na tungkulin niyang tiyakin ang nagging kapalaran ng ama.nagbabasa siya sa ina ta hinarap ang mga igorot sa bundok sa harap ng ulo ng kanyang ama.Hinamon niya sa isang labanan hindi lamang ang mga pinono kundi ang lahat ng mga Igorot.Tinanggap ang hamon, kaya pinaulanan ng mga ito si Lam-ang ng mga sibat ngunit nasalo naman niyang lahat ang mga iyon.
Sa madaling salita,natalo ni Lam-ang ang mga Igorot.Umagos sa ilog Vigan ang dugo ng mga ito.
Bumaba sa bundok si Lam-ang na nanlalagkit at dumingdumi ang buhok.Naisipan pang niyang linisin ang kamalig ng palay ng ama na hindi nagagawa sa loob ng siyam na taon.Pagkaraan. sa tunog ng longgangan(gong).ipinatawag niya ang kanyang mga kaibigan babae upang patulong sa mga ito sa paliligo sa ilog.Amburayan.Nang mahugasan na ang hanyang buhok,nalason ang tuibig at naguunahan sa pagsampa sa pangpang ang mga isda,banagan at mga igat.
Upang masubok pa ang kanyang kakayahan,sinilid niya ang buwaya sa ilog.Nang magapi niya ang mga ito ay ipinatatangal niya sa mga kaibigang babae ang mga ngipin ng hayop upang gawing talisman.

Panliligaw ni Lam-ang

Nabalitaan ni Lam-ang ng kagandahan ni Donya ines Kanoyan ng kalinutian.nagbihis siya ng magara at nagpasiyang umakyat ng ligaw kahit pinalalahanan siya ng ina na mabibigo lamang.Isinama niya ang kanyang putting tandang at alagang aso.
Noon nasalubong ni Lam-ang sa daaan ang malahigante si Sumarang. Ga- pingan ang mga mata nito at ang ilong ay sinlaki ng magkatabing dalawang paa.Nagtangka itong pigilin siya sa pagtungo kay Donya Ines.Nang hindi papigil,sinibat siya ni Sumarang nginit nasalo niya ang sandata nito,Pagkaraang bigyan ng babala,si Lam-angnaman ang naghagis ng sibat kay Sumarang,Sa tulong ng hangin,natangay si Sumarang ng sibat ni Lam-ang hanging sa ikasiyam na bundok.
Pagdating ni Lam-ang sa bahay ni DonyaInes,nakita niya ang maraming manliligaw na isa�y ibig tawagin ang pansin ng dalaga.nakaisip siya ng paraan upang sa kanya mapabaling ang pansin ni Donya Ines. Pinapagaspas niya ang nga pakpak ng kanyang puting tandang at ang palikuran ng dalaga'y gumuho sa lupa.Napatakbo sa may bintana si Donya Ines sa pagkagulat.Kasunod halos niyon, pinaungol ni Lam-ang ang kayang aso at ang gumuhong palikuran ay naitindig muli. Humanga si Donya Ines sa kanyang nasaksihan kaya nanaog siya't inanyayahang pumanhik sa bahay si Lam-ang.Pinaupo siy asa luklukang ballot ng ginto,ipinagsaing siya at ipinagpatay ngb inahinh manok. Lahat ng kinain ni lam-ang ay dinampot niya mula sa mga pingang pinagkunan din ni Donya Ines ng pagkain nito.Pagkapanghalian. inusisa ni lam-ang ang mga magulang ng dalaga hingil sa kanyang sadya. Sumagot ang kanyang putting tanang; Ibi magbigay galang n gaming panginoon sa inyong maganak; at kung mararapatin ninyo,ibig niya pakasalan anginyong anak," Hindi tumutol ang mga magulang ni Dopnya Ines,ngunit humiling kay Lam-ang ng dote,kasabay ng pagpaparangalan ng mga kasangkapan sa kanilang bahay na yari sa lntay nag into
Sumugot si lam-ang na madali niyang maibigay ang dote. Hindi maubos ang laman ng kanyang mga palaisdaa,may dalawang barkong ginto ang kanyang angkan na nakipagkalakalan sa tsina na kinaroroonan ng kanyang mga kamaganak,at may naman siyang kayamanan na hindi mababawasan nang pagayun-gayun lamang.

Umuwi si Lam-ang sa Nalbuan. Pinatunog ang longganngan dumating ang lahat ng mamayan doon.Ipinahayag niya ng lahat ay sasama sa kanya sa kalanutian upang saksihan ang kanyang kasal.Naghanda sila ng mga baboy,kambing,gulay isda;gayundin.nagdala sila ng mga katinganpalayok,palangana,at mga inumin.Inihanda din ni lam-ang ang kanyang dote kay Donya Ines.
Pagdating sa kalanutian,magiliw na tinangap ang lahat ng mga panauhin.Sumaksi at pagkaraa'y dumalo sa kainan,sayawan,at inuman.inanyayahan ni Lam-ang ang mga kababayan ni donya Ines sa nalbuan at silang lahat ay sumakay sa dalawang barkong ginto.Pagdating sa Nalbuan ,nagpatuloy ang padiriwang hanging sa mapagod ang mga tao at magsipag uwian.Si Donya Ines naman ay iniwan na ng kanyang kapatid na babaing si Unnayan kay Lam-ang at umuwi ito.

Kamatayan at Pagkabuhay ni Lam-ang

Pagkaraan ng ilang panahon,napatoka kay lam-ang gang pangingisda ng raring,isang kaugalian sa nalbuan,nagkaroon siya ng pangitaing kakainin siya ng mabangis na isdang berkakan.Umano,kapag nanyari ito sasayaw ang kanilanmg hagdanan.magbabaksakan ang mga nakasabit sa dingding at magkakapiraso ang kanilang kalan.Nangyari nga ito nang sa pagsisd niya sa rarang,hustung-husto napasuot siya sa malaking bibig ng berkakan
Nanimdim si Donya Ines.Hindi nagtagay,ipinasisid niya ang mga buot ng asawa,sa tulong ng matandang Marcos .natagpuan naman ang mga iyon at saka pinag-ugnay-ugnay.tinakpan iyon ni Donya Ines ng bidang (tapi) at pagtalikod niya,tumilaok ang tandang at pumagaspas ang inahin ni Lam-angUmungol naman nang makalawa ang kanyang aso.Pagkaraan ng ilang sandali niya ng salapi ang matangdang marcos at niyakap at hinagkan ang kanyang mga alaga.

Rizal Shrine’s Controversial New Look

this infamy has garnered widespread violent reactions and remonstrations by people who were appalled at this monumental faux pas. According to the NHI’s chief apologist, NHI head and allegedly the main culprit behind the disgusting decision- Ambeth Ocampo (I was a fan of Ocampo before) said in his column- “the green hues are meant to honor the memory of the Rizal family and their way of life.”

So if Jose Rizal’s last name happened to be “Arco Iris” which is Spanish for rainbow- is the National Historical Institute going to paint the house into an icon for the Lesbian, Gay, Bisexual and Transgendered (LGBT) movement? Upon speaking to the curator, the NHI is now reconsidering to repaint the house to its original color.

We will have to wait and see about that. As a tip, do not schedule your trips to the Rizal Shrine around December when preparations are rife for Rizal Day celebrations on 30 December as chances are the shrine would be closed off to visitors. The Shrine is open Tuesday to Saturday, 8:30 am to 12:00 nn and 1:00 pm to 4:30 pm. Entrance is Free. Cameras are allowed.

Notable personalities from Laguna Philippines

• Jose Rizal (Calamba City) - Philippine National Hero
• Paciano Rizal (Calamba City) - Filipino Revolutionary
• Gen. Vicente Lim (Calamba City) - Filipino General/one of the three persons of the Philippine one thousand (PhP 1,000.00) peso bill
• Teresita S. Lazaro (Calamba City) - Incumbent Governor of Laguna
• Joey Lina (Victoria, Laguna) - Former Philippine Senator and Governor of Laguna
• Dan Fernandez (Biñan, Laguna) - Laguna First District Representative/Former Vice-Governor of Laguna/Actor
• Charice Pempengco (Cabuyao, Laguna) - International Singer/Recording Artist
• Rico Blanco (San Pedro, Laguna) - Band Artist
• Jayson Fernandez (Calamba City) - Band Artist/Lead Vocalist (Rivermaya)
• Julia Clarete (San Pedro, Laguna) - Eat Bulaga Host/Actress
• Mark Herras (Santa Rosa City) - StarStruck Survivor/Actor/Dancer
• Dion Ignacio (San Pedro, Laguna) - StarStruck Avenger/Actor
• Nadine Samonte - StarStruck Avenger/Actress
• C. J. Muere (San Pablo City) - StarStruck Avenger/Actor
• Paw Diaz - Model/T.V. Host/Actress
• Jamilla Obispo - Model/Actress/Pinoy Big Brother contestant
• Bayani Casimiro - Actor/Dancer/Comedian
• Susan Enriquez (Calamba City) - Reporter/Radio Broadcaster/Host
• Marco Sison - Legendary Singer
• Didith Reyes (Biñan, Laguna) - Jukebox Queen/Legendary Singer
• Charo Ronquillo (Cabuyao, Laguna) - International Model
• Jedah Hernandez (Cabuyao, Laguna) - Beauty Queen/Mutya ng Pilipinas 2004
• Jerome Carandang (San Pablo City, Laguna) - Patriotic/Historian
• Mario Montenegro (Pagsanjan, Laguna) - Award-winning Actor
• Erik Spoelstra (San Pablo City, Laguna) - Miami Heat Head Coach
• Ronato "The Volcano" Alcano (Calamba City) - Professional Pool Player
• EB Babe Joyce (Los Baños, Laguna) - EB Babe Member/Dancer
• Kaye Alipio (Calamba City) - Survivor Castaway
• Alfredo E. Evangelista (San Pedro, Laguna) - Filipino Archeologist
• Gregorio F. Zaide (Pagsanjan, Laguna) - Filipino Historian/Author

Another long weekend ahead

PHILSTAR.COM

MANILA, Philippines - President Arroyo has declared Monday, Sept. 21 a national holiday in observance of the Islamic feast of Eid’l Fitr.

Immediately after the end of Ramadan, the Islamic month of fasting, Muslims will celebrate for three days.

The holiday will only be for a day.

Eid’l Fitr is a regular holiday but the actual date for the celebration was determined only recently by the Office of Muslim Affairs based on the Islamic calendar.

“To promote cultural understanding and integration, the entire Filipino nation should have the full opportunity to join their Muslim brothers and sisters in the observance and celebration of Eid’l Fitr,” read the presidential proclamation.

On the same day, the nation will observe International Day of Peace, a special day of non-violence and cessation of hostilities in solidarity with the community of nations.

The International Day of Peace itself is not a holiday. However, since it falls on the same day as Eid’l Fitr, there would be more opportunities for people to join the activities. The Department of Foreign Affairs, in coordination with the Office of the Presidential Adviser on the Peace Process, was tasked to lead the observance of the International Day of Peace.

On Sept. 7, 2001, the United Nations General Assembly designated Sept. 21 of each year beginning 2002 as the International Day of Peace.

On this day, nations are urged to honor the cessation of all hostilities. — Marvin Sy

DepEd cuts class hours in public schools

By Philip Tubeza
Philippine Daily Inquirer

MANILA, Philippines—Alarmed by the overcrowding in some public elementary schools, Education Secretary Jesli Lapus has ordered classes in those schools reduced to four or five hours.

In a memorandum he issued in late August, Lapus also directed that some subjects taught in the schools be integrated into other subjects to compensate for the reduced learning hours.

“In response to the alarming population of learners in a class, [for the] safety of students, and [the] public clamor for a smaller learning load, (DepEd) will implement a revised classroom program and subject nomenclature which integrates some learning areas resulting in reduced learning hours in the elementary level,” Lapus said.

“All schools that claim to lack classrooms shall implement this order,” he said.

Lapus said class length for the various grades in the affected schools shall be as follows: For grades 1 and 2, four hours of learning time; grade 3, four and a half hours; and grades 4, 5 and 6, five hours.

“To compensate for the reduced number of hours per day, Edukasyong Pantao will be integrated into all learning areas from grades 1 to 6, (while) Sibika at Kultura will be integrated into Filipino from grades 1 to 3,” he said.

“Musika, Sining at Edukasyong Pagpapalakas ng Katawan will be integrated into Heograpiya, Kasaysayan at Sibika (Hekasi) in grades 4 to 6,” he said.

The order included a sample classroom program, which suggested that English be taught for 90 minutes in grades 1 to 3, and for 60 minutes for grades 4 to 6.

Mathematics could be taught for 90 minutes for grades 1 to 3, and for 60 minutes in grades 4 to 6. Filipino, Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan, MSEP and Hekasi could be taught for 40 minutes in grades 4 to 6.

The sample also suggested that Science and Health be taught for 40 minutes for grade 3 and 60 minutes for grades 4 to 6.